Łukowe (gmina)
| gmina wiejska | |||
| 1934–1954[1] | |||
.jpg)
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1934–39: lwowskie | ||
| Powiat | |||
| Data powstania |
1 sierpnia 1934 | ||
| Data likwidacji |
29 września 1954 | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1943) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Łukowe (także Łukowa[2][3][4][5]) – istniejąca w latach 1934–1954 w woj. lwowskim i rzeszowskim (dzisiejsze woj. podkarpackie), a podczas II wojny światowej w dystrykcie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa.
Siedzibą władz w II RP gminy było Łukowe, a po II wojnie światowej Tarnawa Górna[6]
Historia
[edytuj | edytuj kod]1934–1939
[edytuj | edytuj kod]Gmina zbiorowa Łukowe została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie leskim w województwie lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Choceń, Czaszyn, Kalnica ad Lesko, Kamionki, Łukowe, Olchowa, Poraż, Serednie Wielkie, Sukowate, Tarnawa Dolna i Tarnawa Górna[7]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w 11 gromad (sołectw) gminy Łukowe[8].
1939–1944
[edytuj | edytuj kod]Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła powiat leski wzdłuż Sanu. Cała gmina Łukowe została zajęta przez Niemców, wchodząc w skład Landkreis Sanok dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa. Do gminy Łukowe włączono równocześnie gromadę Huzele z przedzielonej granicą okupacyjną gminy Lesko, wraz z częścią miasta Leska o nazwie Zasanie[9].
Wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941, na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941 prawobrzeżny obszar dawnej gminy Lesko wraz z miastem Leskiem wszedł w skład Generalnego Gubernatorstwa. Jednak nie zdecydowano się na odtworzenie gminy Lesko, a jej wszystkie dawne gromady, łącznie z lewobrzeżnymi, znajdującymi się przejściowo w gminach Łukowe i Sanok w GG, włączono do miasta Leska[10]. Po odłączeniu Huzeli z Zasaniem, liczba mieszkańców gminy Łukowe w 1943 roku wynosiła 7754: 249 w Choceniu, 1318 w Czaszynie, 550 w Kalnicy, 256 w Kamionkach, 1359 w Łukowem, 379 w Olchowej, 1024 w Porażu, 1003 w Seredniem Wielkim, 424 w Sukowatem, 644 w Tarnawie Dolnej i 548 w Tarnawie Górnej[11].
1944–1954
[edytuj | edytuj kod]Po wojnie gmina znalazła się ponownie w Polsce, w reaktywowanym powiecie leskim. 18 sierpnia 1945 gmina weszła w skład nowego województwa rzeszowskiego[12].
Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się nadal z 11 gromad: Choceń, Czaszyn, Kalnica ad Lesko, Kamionki, Łukowe, Olchowa, Poraż, Serednie Wielkie, Sukowate, Tarnawa Dolna i Tarnawa Górna. Ponadto z gminy Łukowe administrowana była wówczas wyludniona niesamodzielna (choć terytorialnie nadal odrębna) gmina Wola Michowa[13].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[14]: a miejscowości ją tworzące weszły w skład pięciu nowych gromad w powiecie leskim[15]:
Późniejsze losy obszaru
[edytuj | edytuj kod]Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 po reaktywowaniu gmin[16], a jej dawny obszar wszedł w całości w skład nowej gminy Tarnawa Górna w powiecie bieszczadzkim w województwie rzeszowskim[17], a po jej zniesieniu w 1977 roku – w skład gminy Zagórz[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Uchwała Nr 25/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu leskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
- ↑ Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1960.
- ↑ Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1965.
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595.
- ↑ Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
- ↑ Gemeindekarte des Generalgouvernements für die besten polnischen Gebiete (1940).
- ↑ Dekret o zmianie granic Starostw Powiatowych i Związków Gmin w Okręgu Krakau, z dnia 3 listopada 1941 r. (Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa z dnia 30 listopada 1941 r., Krakau, Nr. 111, str. 659)
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Uchwała Nr 25/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu leskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41)
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
- ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 2, poz. 11